NL | FR

Meren, vijvers en plassen

meren, vijvers en plassenmeren, vijvers en plassen

Terwijl het water in de rivier onophoudelijk stroomt, lijken vijvers, meren en plassen bewegingsloos. Maar het water is er niet altijd even hoog: sommige wateren staan nu en dan zelfs leeg. Ze worden bijgevuld door (vaak zuur) regenwater, door het grondwater (vaak kalkhoudend) of door rivieren. De zuurtegraad van deze waterbevoorrading en de diepte van het water bepalen in hoge mate de fauna en flora die er voorkomen. Veel soorten (amfibieën, insecten, vissen, maar ook vogels op de oevers) komen in of op dit stilstaand water rusten en zich voortplanten.

Enkele karakteristieken

  • in België beslaan de stilstaande wateren ongeveer 195 km², of ongeveer 0,6% van het grondgebied
  • de meeste stilstaande wateren van België zijn voedselrijk

Belang

Al die zoete of brakke oppervlaktewateren in ons land zijn niet alleen levensnoodzakelijk voor die organismen die deeltijds of voltijds in het water leven, maar ze vormen tevens opvangbekkens die het risico op overstromingen bij hevige neerslag aanzienlijk beperken. Watersportbeoefenaars en vrijetijdsvissers beleven er ook veel genoegen aan … soms ten koste van fauna en flora.

Enkele kenmerkende of opvallende soorten

alpenwatersalamander
Alpenwatersalamander
© R. Verlinde / Vilda
witte waterlelie
Witte waterlelie
© L. Soerink / Vilda
meerkoet
Meerkoet
© T. Hubin / KBIN
karper
Karper
© Rivéo
gewone pad
Gewone pad
© Y. Adams / Vilda
ijsvogel
Ijsvogel
© 't Vloot
baars
Baars
© R. Verlinde / Vilda
blauwe reiger
Blauwe reiger
© T. Hubin / KBIN

Bedreigingen

De grootste bedreiging voor deze milieus gaat uit van de mens, die ze drooglegt voor gebouwen of wegen of ze verontreinigt met huishoudelijk afvalwater of lozingen op landbouwgrond. Veel meren en vijvers lijden onder eutrofiëring, doordat er stikstof en fosfaten in terechtkomen met de regen of met het meststofrijk water dat er van de velden in stroomt. Dan woekeren de algen; wanneer deze naar de bodem zinken, vormen ze het voedsel van aerobe bacteriën, die op hun beurt gaan woekeren en steeds meer zuurstof verbruiken. De andere planten krijgen geen zuurstof meer en verdwijnen samen met de dieren die er van leven.

Enkele bedreigde of zeldzame soorten

geelbuikvuurpad
Geelbuikvuurpad
© R. Verlinde / Vilda
tengere grasjuffer
Tengere grasjuffer
© Y. Adams / Vilda
kikkerbeet
Kikkerbeet
© Y. Adams / Vilda
Noordse glazenmaker
Noordse glazenmaker
© R. Verlinde / Vilda

Bescherming

De Europese kaderkrachtlijn Water schrijft voor dat de ecologische toestand van het grond- en oppervlaktewater in 2015 goed moet zijn. Dat is een hele uitdaging! Het betekent minder mest op de akkers, betere afvalwaterverwerking, minder kunstmatige schommelingen van de waterspiegel (door bijvoorbeeld uitpompen), maar ook duurzamere vismethodes en minder storende recreatie. De vijvers, meren en plassen zijn ook beter af als ze als natuurreservaat beschermd worden.

Deel